System kaucyjny został wprowadzony do polskiego porządku prawnego jako element realizacji polityki Unii Europejskiej w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz redukcji odpadów opakowaniowych. W zamierzeniu ustawodawcy miał stanowić narzędzie wspierające osiągnięcie wysokiego poziomu selektywnej zbiórki i recyklingu, a jednocześnie – poprzez prosty mechanizm zwrotu kaucji – angażować konsumentów w proces ochrony środowiska.

Założenie było przejrzyste: producent dostosowuje opakowania do wymogów systemu, sklep przyjmuje zużyte butelki czy puszki i oddaje pobraną wcześniej kaucję, a konsument zyskuje realną zachętę do zwrotu opakowań. W ten sposób powstaje zamknięty łańcuch, w którym każdy uczestnik ma jasną rolę.

Jednak praktyka pokazuje, że wdrożenie tego modelu w warunkach polskich okazało się znacznie bardziej skomplikowane. W miejsce prostego mechanizmu pojawiła się rozbudowana operacja logistyczna, wymagająca od producentów i podmiotów handlowych poniesienia znacznych kosztów organizacyjnych i inwestycyjnych. To przesunięcie ciężaru ekonomicznego i prawnego – z konsumenta na przedsiębiorców – stanowi punkt wyjścia do dalszej analizy regulacji systemu kaucyjnego.

Z dniem 30 września 2025 r. upływa okres, w którym na mocy przepisów szczególnych pobyt obywateli Ukrainy w Polsce jest uznawany za legalny, niezależnie od innych tytułów pobytowych. Przedłużenie tego rozwiązania wymaga przyjęcia nowej ustawy przez rząd i parlament. Jeżeli odpowiednie przepisy nie zostaną uchwalone, wielu cudzoziemców może utracić prawo do dalszego legalnego przebywania w Polsce, a co za tym idzie – także do legalnej pracy. Z perspektywy pracodawców oznacza to konieczność wzmożonej weryfikacji dokumentów pobytowych zatrudnianych osób już teraz, aby uniknąć ryzyka odpowiedzialności za powierzenie pracy cudzoziemcowi nieuprawnionemu do wykonywania zatrudnienia.

Opłata od reklamowania napojów alkoholowych stanowi szczególny element polskiego systemu prawnego, który od lat budzi liczne kontrowersje. Choć jej fiskalne znaczenie jest znikome – do budżetu państwa wpływa z tego tytułu jedynie około 22 mln zł rocznie – to regulacja ta pozostaje przedmiotem intensywnych sporów pomiędzy organami skarbowymi a przedsiębiorcami z branży piwowarskiej i gastronomicznej. Kluczowy problem dotyczy zakresu pojęcia „reklamy” i jego praktycznego zastosowania: fiskus domaga się uiszczania opłaty nawet od takich nośników jak nalewaki do piwa, parasole czy lodówki z logo marki, co przedsiębiorcy odbierają jako przejaw nadmiernego fiskalizmu i ograniczanie swobody działalności gospodarczej. Jednocześnie pojawiają się głosy, że opłata – niezależnie od niskiej skuteczności fiskalnej – pełni istotną rolę symboliczną i prewencyjną, sygnalizując społeczną szkodliwość nadużywania alkoholu. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera również planowana przez Ministerstwo Zdrowia dyskusja o zaostrzeniu ograniczeń w reklamie piwa, która może przesądzić o dalszych losach tej instytucji.

Instytucja tzw. „godzin dostępności” została wprowadzona do Karty Nauczyciela we wrześniu 2022 r. jako nowy element obowiązków dydaktycznych nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć. Ustawodawca zakładał, że w ramach jednej godziny tygodniowo nauczyciel będzie pozostawał do dyspozycji uczniów, wychowanków oraz ich rodziców, tak aby stworzyć formalnie zagwarantowaną przestrzeń do konsultacji i indywidualnych rozmów.

Od początku rozwiązanie to budziło jednak kontrowersje – zarówno wśród nauczycieli, jak i środowisk eksperckich. W praktyce godziny te często okazywały się pustą formalnością, sprowadzającą się do konieczności przebywania w szkole w wyznaczonym czasie, niezależnie od faktycznego zapotrzebowania na konsultacje. Związki zawodowe od początku wskazywały, że regulacja nie wnosi żadnej istotnej wartości dodanej do procesu dydaktycznego, a jedynie zwiększa biurokratyczne obciążenie nauczycieli.

We wrześniu 2025 r. przepisy dotyczące „godzin dostępności” zostaną uchylone. Zmiana ta kończy trzyletni okres obowiązywania regulacji i stanowi odpowiedź na postulaty środowiska oświatowego, które apelowało o jej zniesienie. W dalszej części artykułu zostanie przedstawiona analiza podstawy prawnej omawianego obowiązku, przyczyny jego wprowadzenia oraz konsekwencje legislacyjnej rezygnacji z tego rozwiązania.

Zmiany klimatyczne stanowią obecnie jedno z najpoważniejszych wyzwań dla społeczności lokalnych. Wpływają one nie tylko na jakość życia mieszkańców, lecz także na bezpieczeństwo infrastruktury komunalnej, gospodarkę wodną czy zdrowie publiczne. Dlatego też jednostki samorządu terytorialnego (JST) – obok administracji rządowej – zobowiązane są do podejmowania działań adaptacyjnych, mających na celu ograniczenie skutków niekorzystnych zjawisk klimatycznych.

W tym kontekście istotnym narzędziem planistycznym stały się miejskie plany adaptacji do zmian klimatycznych (MPA). Ich rolą jest diagnoza lokalnych zagrożeń wynikających z postępujących zmian klimatu oraz zaplanowanie przedsięwzięć, które zwiększą odporność miast i powiatów na ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów, powodzie czy susze.

Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS) otwiera możliwość uzyskania wsparcia finansowego na opracowanie MPA. Aktualny nabór, przewidziany do 31 grudnia, dedykowany jest miastom średnim i powiatowym, a jego budżet w wysokości 10 mln zł umożliwia pokrycie nawet 79,71 proc. kosztów kwalifikowanych projektów. Stanowi to istotne wsparcie dla JST, które w innych warunkach musiałyby finansować tego typu dokumenty w całości ze środków własnych.

Zjawisko tzw. emerytur groszowych, czyli świadczeń emerytalnych wypłacanych w wysokości niższej niż ustawowa emerytura minimalna, w ostatnich latach przybiera na sile. Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w grudniu 2024 r. liczba osób pobierających takie świadczenia była o ponad 9,2% wyższa niż rok wcześniej. Tendencja ta budzi poważne obawy natury zarówno społecznej, jak i prawnej, ponieważ podważa zabezpieczeniową funkcję systemu emerytalnego i prowadzi do sytuacji, w której świadczenie staje się wyłącznie symbolicznym zwrotem zgromadzonego kapitału, a nie gwarancją godziwego utrzymania.

W przestrzeni publicznej pojawiają się różne propozycje zaradcze. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało rozważenie wypłaty emerytur groszowych w trybie kwartalnym zamiast miesięcznym. Rozwiązanie to, zdaniem części ekspertów, nie dotyka jednak sedna problemu, lecz jedynie zmienia technikę wypłaty świadczeń. Prawnicy wskazują, że konieczne są bardziej zasadnicze modyfikacje systemowe – w szczególności rozważenie wprowadzenia minimalnego stażu ubezpieczeniowego jako warunku do nabycia prawa do emerytury minimalnej, bądź też stworzenie instytucji świadczenia emerytalnego w z góry określonej marginalnej wysokości. Dyskusyjna pozostaje również kwestia gwarancji minimalnego okresu wypłaty świadczenia, np. przez co najmniej pięć lub dziesięć lat, tak aby zgromadzony kapitał nie był konsumowany w sposób pozorny i krótkotrwały.