„Martwe dusze” i system bez odpowiedzialnych. Czas na reformę procedury rejestracji kandydatów?
System rejestracji kandydatów w wyborach prezydenckich w Polsce opiera się na dwóch kluczowych progach poparcia obywatelskiego. Pierwszy z nich to wymóg zebrania co najmniej 1000 podpisów osób popierających utworzenie komitetu wyborczego kandydata, co uprawnia do jego zarejestrowania w Państwowej Komisji Wyborczej. Drugi, znacznie wyższy próg, dotyczy już samego zgłoszenia kandydata – wymaga on dostarczenia co najmniej 100 000 podpisów obywateli posiadających czynne prawo wyborcze, złożonych na oficjalnym formularzu PKW.
W praktyce oznacza to, że komitety dysponujące odpowiednim zapleczem organizacyjnym i czasowym mogą dość łatwo uzyskać formalną możliwość zgłoszenia kandydata. Jednak system nie przewiduje realnej weryfikacji tożsamości i uprawnień osób podpisujących się na listach. Dane są sprawdzane wyrywkowo lub w sposób mechaniczny, bez kontaktu z osobami, których dane widnieją na formularzach. Co więcej, odpowiedzialność za prawdziwość podpisów nie jest jasno zdefiniowana – de iure ponoszą ją osoby składające podpisy oraz pełnomocnicy komitetów, ale w praktyce niemal zawsze winą obarcza się „niezidentyfikowane osoby trzecie” lub wolontariuszy.
Choć Kodeks wyborczy i Kodeks karny zawierają przepisy penalizujące fałszerstwa dokumentów wyborczych (np. art. 248 pkt 6 k.k.), to ich egzekwowanie w kontekście podpisów poparcia jest skrajnie nieskuteczne. Zgłaszane przypadki najczęściej kończą się umorzeniami z powodu „braku znamion przestępstwa” lub niemożności ustalenia sprawców. W efekcie mamy do czynienia z mechanizmem pozornym – formalnie wymagającym dużego poparcia społecznego, ale de facto opartym na zaufaniu, którego nikt nie weryfikuje ani nie egzekwuje.
Płaca minimalna 2026: podwyżka z korzyścią dla pracownika czy fiskusa? Prawna analiza skutków i zagrożeń
Na początku czerwca 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło projekt podniesienia płacy minimalnej w 2026 roku z obecnych 4666 zł do 5020 zł brutto. Oznacza to wzrost o 354 zł, czyli 7,6%. Rząd argumentuje tę decyzję koniecznością ochrony pracowników przed skutkami inflacji oraz dążeniem do poprawy standardu życia najniżej zarabiających. W przestrzeni publicznej pojawiają się jednak głosy, że motywy tej podwyżki nie są wyłącznie społeczne, lecz również fiskalne.
Podniesienie płacy minimalnej wpływa bowiem bezpośrednio na zwiększenie wpływów do budżetu państwa – zarówno z tytułu wyższych składek na ubezpieczenia społeczne, jak i podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Równolegle rosną też kwoty kar pieniężnych, które są powiązane ze wskaźnikami uzależnionymi od minimalnego wynagrodzenia, co może prowadzić do wzrostu represyjności systemu wobec przedsiębiorców. W efekcie – jak wskazują niektórzy prawnicy – polityka rządu może nieświadomie stymulować rozwój szarej strefy i zniechęcać do legalnego zatrudniania pracowników, szczególnie w sektorze mikroprzedsiębiorstw.
Frankowicze kontra banki – nowy etap sporu? Analiza roszczeń o zwrot kapitału z perspektywy prawnej
Jeszcze dekadę temu sprawy sądowe wytaczane bankom przez frankowiczów kończyły się zazwyczaj porażką konsumentów. Sędziowie rzadko decydowali się na zakwestionowanie ważności umów kredytowych indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego. Linie orzecznicze były niejednolite, a argumenty o abuzywności klauzul przeliczeniowych często przegrywały z zasadą pacta sunt servanda.
Sytuacja ta uległa radykalnej zmianie wraz z przełomowymi orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyrokiem w sprawie Dziubak z 2019 r.) oraz stopniowym ugruntowywaniem się poglądu o nieważności wielu umów frankowych z powodu nieuczciwych warunków. Obecnie większość spraw kończy się sukcesem konsumentów, a unieważnienie umowy stało się głównym narzędziem dochodzenia ich praw.
Na tym tle pojawia się pytanie o możliwy nowy rozdział tego sporu – czy teraz banki, które przez lata pozywano za nieuczciwe warunki umów, same zaczną pozywać frankowiczów? Czy żądania zwrotu kapitału, jego waloryzacji lub innego rodzaju roszczenia z ich strony mogą zapoczątkować odwrotną falę pozwów – i potencjalnie odwrócenie obecnej tendencji orzeczniczej?
Taką możliwość rozważa dr Janusz Malanowski, radca prawny z kancelarii Malanowski i Wspólnicy, który zwraca uwagę na rosnącą liczbę spraw, w których to banki występują w roli powodów. Czy mamy do czynienia z nowym etapem frankowego sporu – i jaką pozycję prawną zajmują dziś w tym kontekście konsumenci?
Zakaz podbierania pracowników jako naruszenie prawa konkurencji – co oznacza kara dla Glovo i Delivery Hero?
Komisja Europejska nałożyła kary o łącznej wartości 329 milionów euro na firmy Glovo i Delivery Hero za udział w niedozwolonym porozumieniu ograniczającym konkurencję. Sprawa dotyczyła rynku dostaw jedzenia zamawianego online, jednak szczególną uwagę wzbudził jeden z mniej oczywistych aspektów kartelu – ustalenie między firmami, że nie będą rekrutować sobie nawzajem pracowników. Takie porozumienia, określane mianem „no-poach agreements”, do tej pory były częściej analizowane w kontekście etycznym lub HR-owym. Tymczasem decyzja Komisji podkreśla jednoznacznie: prawo konkurencji obowiązuje również na rynku pracy.
To przełomowe podejście zmienia perspektywę, z jakiej należy oceniać relacje między firmami – nie tylko w zakresie cen i podziału rynku, ale również w kontekście mobilności pracowników. W niniejszym artykule przyjrzymy się prawnej kwalifikacji takich porozumień, uzasadnieniu decyzji KE i jej potencjalnym skutkom dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej.
Zaostrzenie kar za wypalanie traw i zagrożenie pożarowe – analiza zapowiadanej nowelizacji kodeksu wykroczeń
Wypalanie traw to praktyka, która – mimo jednoznacznych zakazów i licznych kampanii informacyjnych – wciąż bywa stosowana w niektórych regionach Polski, szczególnie w okresie wiosennym. Choć wiele osób postrzega ją jako nieszkodliwy sposób „oczyszczania” nieużytków, w rzeczywistości stanowi ona poważne zagrożenie dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Z roku na rok rośnie liczba interwencji straży pożarnej związanych z pożarami spowodowanymi celowym podpalaniem suchych traw.
W odpowiedzi na ten problem Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało nowelizację Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Zmiany mają na celu istotne zaostrzenie sankcji za działania stwarzające zagrożenie pożarowe, w tym w szczególności za wypalanie traw. Zgodnie z zapowiedziami resortu, nowelizacja przewiduje możliwość orzekania kary ograniczenia wolności oraz podniesienie maksymalnej grzywny z 5 000 zł do 30 000 zł. Prace legislacyjne zostały już wpisane do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Planowane zmiany budzą istotne pytania natury prawnej – zarówno w zakresie ich proporcjonalności, jak i skuteczności. W niniejszym artykule przyjrzymy się obowiązującym przepisom, analizie proponowanych rozwiązań oraz ich możliwym konsekwencjom dla praktyki stosowania prawa.
Jak podważyć wynik wyborów? Przegląd procedur prawnych i przesłanek
Wybory są jednym z fundamentalnych elementów demokracji – wyrażeniem woli suwerena, którym w Polsce jest naród. Od ich przejrzystości, uczciwości i zgodności z prawem zależy nie tylko legitymacja wybranych władz, lecz także zaufanie obywateli do państwa i jego instytucji. Dlatego tak istotne jest, by wszelkie wątpliwości co do przebiegu głosowania lub ustalenia wyników mogły być rzetelnie i skutecznie wyjaśnione w odpowiednim trybie prawnym.
Podważenie wyniku wyborów nie jest działaniem codziennym ani rutynowym – przeciwnie, jest to środek nadzwyczajny, dostępny w ściśle określonych przypadkach i według przewidzianych procedur. Istnieje jednak możliwość złożenia protestu wyborczego w sytuacji, gdy doszło do naruszeń prawa wyborczego, które mogły wpłynąć na wynik głosowania.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych informacji dotyczących tej procedury: kto może zakwestionować wynik wyborów, w jakim trybie i terminie, jakie muszą zostać spełnione przesłanki oraz jakie mogą być skutki prawne skutecznego protestu. Wiedza ta może okazać się przydatna zarówno dla uczestników procesu wyborczego, jak i dla każdego obywatela zainteresowanego mechanizmami kontrolnymi w demokracji.
Skrócenie tygodnia pracy – wyzwania i wątpliwości prawne na tle pilotażu MRPiPS
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało uruchomienie pilotażowego programu mającego na celu przetestowanie skróconego tygodnia pracy. Pomysł ten wpisuje się w coraz częściej podejmowaną w debacie publicznej kwestię tzw. „czterodniowego tygodnia pracy”, którego celem jest poprawa dobrostanu pracowników oraz zwiększenie efektywności zatrudnienia. Jednak już na etapie zapowiedzi inicjatywa ta spotkała się z reakcją środowisk pracodawców.
Agnieszka Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, wystąpiła z oficjalnym apelem do minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk o udzielenie szczegółowych wyjaśnień dotyczących zakresu, podstaw prawnych oraz skutków planowanego programu. Jednocześnie podkreśliła konieczność przeprowadzenia szeroko zakrojonych konsultacji społecznych, w szczególności z przedsiębiorcami, którzy będą bezpośrednio zaangażowani w realizację ewentualnych zmian.
Choć pilotażowy charakter programu sugeruje eksperymentalność i ograniczony zasięg, już teraz budzi on poważne pytania natury prawnej: czy istnieje wystarczająca podstawa ustawowa do jego wdrożenia? Jakie będą skutki dla stron stosunku pracy? Czy planowana zmiana może być wprowadzona bez uprzedniej nowelizacji kodeksu pracy?
Masowa produkcja magistrów prawa a jakość kształcenia – czy potrzebujemy państwowego egzaminu końcowego?
W ostatnich latach rynek prawniczy w Polsce obserwuje zjawisko, które coraz częściej staje się przedmiotem krytyki ze strony zarówno praktyków prawa, jak i środowisk akademickich – masową produkcję magistrów prawa przy jednoczesnym pogłębianiu się dysproporcji w poziomie ich przygotowania zawodowego. Choć tytuł magistra prawa teoretycznie otwiera drogę do wielu zawodów prawniczych, w praktyce nie zawsze przekłada się on na realne kompetencje absolwentów.
Z danych wynika, że liczba studentów prawa utrzymuje się na wysokim poziomie, a uczelnie – zarówno publiczne, jak i prywatne – nieustannie zasilają rynek pracy nowymi absolwentami. Problem polega jednak na tym, że dyplom ukończenia studiów coraz rzadziej jest równoznaczny z gotowością do wykonywania zawodu prawnika. Wielu młodych ludzi kończy studia z poważnymi brakami w wiedzy praktycznej, umiejętności interpretacji przepisów czy znajomości zasad procedur sądowych.
Eksperci podkreślają, że obecny system nie zapewnia skutecznej weryfikacji poziomu wiedzy i umiejętności absolwentów, a różnice między uczelniami są niekiedy na tyle znaczące, że wpływają na ich dalsze szanse zawodowe. W związku z tym coraz głośniej mówi się o potrzebie reformy – nie tylko w zakresie metod nauczania, ale również systemowej zmiany podejścia do weryfikacji efektów kształcenia. Jednym z postulatów, który wraca w debacie publicznej, jest wprowadzenie ogólnopolskiego, państwowego egzaminu kończącego studia prawnicze. Czy takie rozwiązanie mogłoby stać się odpowiedzią na kryzys jakości w kształceniu prawników?
Tryb wyborczy – specyfika, podstawa prawna i praktyczne konsekwencje
Tryb wyborczy to szczególny mechanizm postępowania sądowego, przewidziany na czas kampanii wyborczej, mający na celu szybkie i skuteczne przeciwdziałanie naruszeniom związanym z rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji przez kandydatów, komitety wyborcze lub inne podmioty uczestniczące w debacie publicznej. Jego główną funkcją jest ochrona uczciwości procesu wyborczego oraz zapewnienie równości szans uczestników wyborów poprzez błyskawiczne rozstrzyganie sporów o charakterze faktograficznym.
Specyfika tego trybu polega na skróconych terminach, uproszczonych regułach postępowania oraz ograniczonym zakresie dopuszczalnych środków zaskarżenia. Działając w warunkach intensywnej kampanii wyborczej, sądy muszą podejmować decyzje w bardzo krótkim czasie, co wiąże się z koniecznością wyważenia dwóch konstytucyjnych wartości: prawa obywateli do rzetelnej informacji i wolności wypowiedzi z jednej strony, a prawa do obrony i sprawiedliwego procesu z drugiej.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych aspektów prawnych trybu wyborczego, jego podstawy normatywnej, mechaniki działania oraz kontrowersji, jakie budzi zarówno w środowisku prawniczym, jak i w opinii publicznej. W dalszych częściach zostaną omówione zasady prowadzenia postępowania w tym trybie, wyzwania związane z jego praktycznym stosowaniem, a także postulaty możliwych zmian legislacyjnych.
Przestępstwa wyborcze w świetle prawa – aspekty karne, praktyka i wyzwania
Wybory stanowią jedno z najważniejszych narzędzi sprawowania władzy przez obywateli w demokratycznym państwie prawa. Ich uczciwość i transparentność to fundament zaufania społecznego do instytucji publicznych oraz warunek legitymacji wybranych władz. Niestety, każdemu procesowi wyborczemu mogą towarzyszyć nieprawidłowości – od drobnych uchybień proceduralnych po świadome naruszenia prawa, które noszą znamiona przestępstw.
Przestępstwa wyborcze, choć często trudne do wykrycia i udowodnienia, mają realny wpływ na przebieg i wynik wyborów. Fałszowanie dokumentów, kupowanie głosów, przymuszanie do głosowania, a także nowe formy manipulacji – takie jak dezinformacja w mediach społecznościowych – to zagrożenia, które wymagają zdecydowanej reakcji prawnej.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych aspektów prawnych dotyczących przestępstw wyborczych: od obowiązujących regulacji, przez typowe formy naruszeń, po praktykę ich ścigania i propozycje niezbędnych reform. Artykuł kierowany jest zarówno do prawników, jak i obywateli, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak chronione są ich prawa wyborcze – i co można zrobić, gdy są one naruszane.